Yağ Asitleri Nelerdir?
Tüm yağ asitleri molekülündeki karbon atomu sayısı, yağ asidinin doymuşluk seviyesi ve birkaç özelliğine göre sınıflandırılabilir. Fakat yağ asitlerinin en ana sınıflandırılması, doymuş yağ asitleri ve doymamış yağ asitleri olarak ikiye ayrılmasıdır.
Doymuş Yağ Asitleri Ne Demek?
Genellikle doymuş yağ asidi içeren yağlar oda sıcaklığında katı halde bulunur. Fakat doymuş yağ asitleri, içerisinde karbon sayısı 10’a kadar olan tüm yağ asitleri oda sıcaklığında sıvı halde bulunur. Doymuş yağ asidi içeren yağlar tüketildiğinde kişinin almış olduğu kalori diğer yağ asitleriyle aynı miktarda olmasına rağmen vücutta daha rahat birikir, kilo alımını hızlandırır, kalp- damar hastalıkları riskini arttırır ve kolesterol düzeyini arttırır. Tüketilen doymuş yağ asidi miktarı ne kadar artarsa vücuttaki yağ oranı o kadar yükselir.
Doymamış Yağ Asitleri
Doymamış yağ asidindeki yağ hücreleri, birbiri arasında çift bağ içermektedir. Bu bağlar yağ hücreleri içerisinde bir çift bağ bulundurursa tekil doymamış yağ asitleri denir. Ancak, birden fazla çift bağ bulunursa çoklu yağ asitleri olarak isimlendirilir. Hem doymuş yağ asitleri hem de tekli doymamış yağ asitleri vücutta sentezlenebilir. Fakat çoklu doymamış yağ asitleri vücutta sentezlenemez dışarıdan alınması gerekir. Doymamış yağ asitlerinin bulunduğu besinlere örnek olarak mısır, ayçiçeği, fındık ve somon balığı bulunabilir.
1. Tekli Doymamış Yağ Asitleri
İsminden de anlaşıldığı üzere bir çift bağ içermektedir. Tekli doymamış yağ asitleri insan vücudunda iyi kolesterolü arttırıcı özelliği vardır. Aynı zamanda diğer yağ asitlerinin aksine kalp- damar rahatsızlıklarının azalmasına yardımcı olmaktadır. İyi etkileri olmasına rağmen tekli doymamış yağları çok da tüketmemeliyiz. Her yağ çeşidi gibi fazlası oldukça zararlıdır.
2. Çoklu Doymamış Yağ Asitleri
Birçok çift bağ içerdiği için bu ismi almıştır. Bu tür yağlar esansiyeldir yani vücutta sentezlenmez dışarıdan alınır. Çoklu doymamış yağ asitlerini genelde balık türleri çok içermektedir. Damarların fonksiyonunu düzenlerler. Daha birçok yararlı fonksiyonu bulunduğu için besin tüketiminde günümüzde oldukça yaygındır. Özellikle omega-3 yağ asidinin kansere karşı koruyucu etkisi vardır. Çoklu doymamış yağ asitlerinin en önemli özelliklerinden biri oda sıcaklığında sıvı olmalarıdır. Örneğin; ayçiçeği yağı. Bu tür yağların da iyi kolesterolü artırma özelliği mevcuttur. Ek olarak beyin gelişiminde de oldukça etkilidir.
*Omega-3 ve Omega-6 Yağ Asitleri
Çoklu doymamış yağ asitlerinin iki ana başlığı vardır. Bunlar; Omega-3 ve Omega-6 yağ asididir. Bu iki çeşit yağ asidi de insan vücudunda sentezlenemez. Dışarıdan temin edilmeleri gerekmektedir. Bu tip yağ asitlerinin faydaları arasında Alzheimer hastalığından korumak, görme bozuklukları rahatsızlıklarından korumaktadır. Omega-3 ve Omega-6 Yağ Asitleri hafıza hastalıkları için de oldukça etkilidir. Yağ asitlerinin sağlıklı ve doğal olarak tüketilmesi için ülkemizde ve dünyada birçok çalışma yapılmaktadır.
* Trans Yağ Asitleri
Doymamış yağ asitleri içerisinde değerlendirilen trans yağ asitleri, yapılarında en az bir çift bağ içerirler. Trans yağ asitlerinin oluşması 3 yönteme bağlıdır; Kısmi hidrojenizasyon, biyokimyasal hidrojenizasyon, yüksek sıcaklık uygulamaları. Kısmi hidrojenizasyon, yağın erime noktasını arttırıp katı yağ elde etmektir. Bu yöntemle raf ömrü de arttırılmaktadır. Örnek olarak kanola yağı bu işlemden geçirilerek margarin olarak bildiğimiz katı yağa çevrilebilir. Biyokimyasal hidrojenizasyon, etini tüketebildiğimiz hayvanlarda bulunan bir bakteri tarafından yapılmaktadır. Süt ürünü ve hayvansal ürünlerde az miktarda bulunmaktadır. Yüksek sıcaklık uygulamaları ise, yapımında kullanılan buhar etkisi ve oranıdır. Yani evlerimizde yaptığımız kızartma da belli bir sıcaklık ve süreden sonra yağımız trans yağa dönüşmektedir. Bu durum da birçok hastalığa sebep olmaktadır. Şeker ve kalp hastalığı artışlarında oldukça etkilidir.
Devamını okuyayım
Tüm yağ asitleri molekülündeki karbon atomu sayısı, yağ asidinin doymuşluk seviyesi ve birkaç özelliğine göre sınıflandırılabilir. Fakat yağ asitlerinin en ana sınıflandırılması, doymuş yağ asitleri ve doymamış yağ asitleri olarak ikiye ayrılmasıdır.
Doymuş Yağ Asitleri Ne Demek?
Genellikle doymuş yağ asidi içeren yağlar oda sıcaklığında katı halde bulunur. Fakat doymuş yağ asitleri, içerisinde karbon sayısı 10’a kadar olan tüm yağ asitleri oda sıcaklığında sıvı halde bulunur. Doymuş yağ asidi içeren yağlar tüketildiğinde kişinin almış olduğu kalori diğer yağ asitleriyle aynı miktarda olmasına rağmen vücutta daha rahat birikir, kilo alımını hızlandırır, kalp- damar hastalıkları riskini arttırır ve kolesterol düzeyini arttırır. Tüketilen doymuş yağ asidi miktarı ne kadar artarsa vücuttaki yağ oranı o kadar yükselir.
Doymamış Yağ Asitleri
Doymamış yağ asidindeki yağ hücreleri, birbiri arasında çift bağ içermektedir. Bu bağlar yağ hücreleri içerisinde bir çift bağ bulundurursa tekil doymamış yağ asitleri denir. Ancak, birden fazla çift bağ bulunursa çoklu yağ asitleri olarak isimlendirilir. Hem doymuş yağ asitleri hem de tekli doymamış yağ asitleri vücutta sentezlenebilir. Fakat çoklu doymamış yağ asitleri vücutta sentezlenemez dışarıdan alınması gerekir. Doymamış yağ asitlerinin bulunduğu besinlere örnek olarak mısır, ayçiçeği, fındık ve somon balığı bulunabilir.
1. Tekli Doymamış Yağ Asitleri
İsminden de anlaşıldığı üzere bir çift bağ içermektedir. Tekli doymamış yağ asitleri insan vücudunda iyi kolesterolü arttırıcı özelliği vardır. Aynı zamanda diğer yağ asitlerinin aksine kalp- damar rahatsızlıklarının azalmasına yardımcı olmaktadır. İyi etkileri olmasına rağmen tekli doymamış yağları çok da tüketmemeliyiz. Her yağ çeşidi gibi fazlası oldukça zararlıdır.
2. Çoklu Doymamış Yağ Asitleri
Birçok çift bağ içerdiği için bu ismi almıştır. Bu tür yağlar esansiyeldir yani vücutta sentezlenmez dışarıdan alınır. Çoklu doymamış yağ asitlerini genelde balık türleri çok içermektedir. Damarların fonksiyonunu düzenlerler. Daha birçok yararlı fonksiyonu bulunduğu için besin tüketiminde günümüzde oldukça yaygındır. Özellikle omega-3 yağ asidinin kansere karşı koruyucu etkisi vardır. Çoklu doymamış yağ asitlerinin en önemli özelliklerinden biri oda sıcaklığında sıvı olmalarıdır. Örneğin; ayçiçeği yağı. Bu tür yağların da iyi kolesterolü artırma özelliği mevcuttur. Ek olarak beyin gelişiminde de oldukça etkilidir.
*Omega-3 ve Omega-6 Yağ Asitleri
Çoklu doymamış yağ asitlerinin iki ana başlığı vardır. Bunlar; Omega-3 ve Omega-6 yağ asididir. Bu iki çeşit yağ asidi de insan vücudunda sentezlenemez. Dışarıdan temin edilmeleri gerekmektedir. Bu tip yağ asitlerinin faydaları arasında Alzheimer hastalığından korumak, görme bozuklukları rahatsızlıklarından korumaktadır. Omega-3 ve Omega-6 Yağ Asitleri hafıza hastalıkları için de oldukça etkilidir. Yağ asitlerinin sağlıklı ve doğal olarak tüketilmesi için ülkemizde ve dünyada birçok çalışma yapılmaktadır.
* Trans Yağ Asitleri
Doymamış yağ asitleri içerisinde değerlendirilen trans yağ asitleri, yapılarında en az bir çift bağ içerirler. Trans yağ asitlerinin oluşması 3 yönteme bağlıdır; Kısmi hidrojenizasyon, biyokimyasal hidrojenizasyon, yüksek sıcaklık uygulamaları. Kısmi hidrojenizasyon, yağın erime noktasını arttırıp katı yağ elde etmektir. Bu yöntemle raf ömrü de arttırılmaktadır. Örnek olarak kanola yağı bu işlemden geçirilerek margarin olarak bildiğimiz katı yağa çevrilebilir. Biyokimyasal hidrojenizasyon, etini tüketebildiğimiz hayvanlarda bulunan bir bakteri tarafından yapılmaktadır. Süt ürünü ve hayvansal ürünlerde az miktarda bulunmaktadır. Yüksek sıcaklık uygulamaları ise, yapımında kullanılan buhar etkisi ve oranıdır. Yani evlerimizde yaptığımız kızartma da belli bir sıcaklık ve süreden sonra yağımız trans yağa dönüşmektedir. Bu durum da birçok hastalığa sebep olmaktadır. Şeker ve kalp hastalığı artışlarında oldukça etkilidir.